સુશાસન દિવસ (Good Governance Day)

• ૨૫ ડિસેમ્બરે ભૂતપૂર્વ વડાપ્રધાન અટલ બિહારી વાજપેયીની જ્યંતી પર સુશાસન દિવસ (Good Governance Day) મનાવવામાં આવે છે.
• આ દિવસ શ્રી વાજપેયીના સન્માનમાં વર્ષ ૨૦૧૪ માં સરકારમાં જવાબદેહી લોકો વચ્ચે જાગરૂકતા વધારવા માટે સ્થાપિત કરવામાં આવ્યો હતો.આ સિદ્ધાંતને ધ્યાનમાં રાખતા સુશાસન દિવસને સરકાર માટે કાર્ય દિવસ જાહેર કરવામાં આવ્યો છે.
• વાજપેયી એક ભારતીય રાજકરણી અને લેખક હતા, જેમણે ભારતના ૧૦ માં વડાપ્રધાન તરીકે કાર્યભાર સંભાળ્યો હતો. એકવાર અટલ બિહારી વાજપેયીએ કહ્યું, 'એક દિવસ તમે એક ભૂતપૂર્વ વડાપ્રધાન બની શકો છો પરંતુ તમે ક્યારેય ભૂતપૂર્વ કવિ બની શકશો નહીં.'

સુશાસન દિવસનો ઇતિહાસ :

• ૨૩ ડિસેમ્બર ૨૦૧૪ નાં રોજ શ્રી વાજપેયી અને પંડિત મદન મોહન માલવીય (મરણોપરાંત)ને ભારતના સર્વોચ્ચ નાગરિક પુરસ્કાર, ભારતરત્નથી સન્માનિત કરવાનું જાહેર કરવામાં આવ્યું હતુ.
• આ જાહેર કર્યા બાદ મોદી સરકારે જાહેર કર્યુ કે ભૂતપૂર્વ વડાપ્રધાન અટલ બિહારીજીની જ્યંતીને ભારતમાં પ્રતિ વર્ષ સુશાસન દિવસ તરીકે મનાવવામાં આવશે. જો કે, આ નિર્ણયની મુખ્ય વિપક્ષી દળ, ભારતીય રાષ્ટ્રીય કૉંગ્રેસે ટીકા કરી હતી, આ દિવસે ક્રિસમસની સાથે-સાથે આ દિવસે સરકારના કાર્ય દિવસ સ્વરૂપમાં જાહેર કરવા માટે સુશાસન દિવસની પણ સ્થાપના કરવામાં આવી હતી.

સુશાસન દિવસનો હેતુ :

- દેશમાં પારદર્શી અને જવાબદેહ શાસન આપવા માટે સરકારની પ્રતિબદ્ધતાથી લોકોને અવગત કરાવવાનું છે.

- સુશાસન દિવસ લોકોના કલ્યાણ અને યોગ્યતા વધારવા માટે મનાવવામાં આવે છે.

- આ સરકારી કામકાજ અને દેશના નાગરિકો માટે વધુ પ્રભાવી અને જવાબદેહ શાસન બનાવવા માટે મનાવવામાં આવે છે.

- ભારતમાં સુશાસનના મિશનને પૂરુ કરવા માટે સારી અને અસરકારક નીતિઓને લાગૂ કરવાનું છે.

- સુશાસનના માધ્યમથી દેશમાં વિકાસ વધારવાનો છે.

- સુશાસન પ્રક્રિયામાં તેમને સક્રિય ભાગીદાર બનાવવા માટે નાગરિકોને સરકારની નજીક લાવવું.

શું છે સુશાસન ?

• સુશાસનનો અર્થ એ છે કે લોકો એવી રીતે સેવા કરે, જેથી તેમની તમામ અપેક્ષાઓ સંવૈધાનિક રીતે સંપૂર્ણ કરે. આ મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય સરકારને યોગ્ય રીતે અમલમાં મૂકવા માટે અટલ નીતિઓ, નેતૃત્વ અને નિર્દેશનો આજે પણ સરકારને હાલની અને ભાવીપેઢી માટે આદર્શની જેમ કામ કરે છે.

સુશાસન નીતિની અસર પણ દેખાય

• આઝાદી બાદ સારા શાસનની વાતો માત્ર ચર્ચાઓ સુઘી જ સિમિત હતી પરંતુ વાજપેયી દ્વારા તમારા શાસનમાં અનેક સાર્થક પ્રયાસો સાથે સુશાસનને વધુ સારી બનાવવાના પ્રયાસો અને ફેરફારો જમીન સ્તર પર પણ જોવા મળે છે. વાજપેયીએ તમા દસ સાંસદો બે રાજ્યસભાઓમાં સાંસદ, અને તેમના મુખ્ય નેતા રહેવાનો અનુભવનો પૂર્ણ નિચોડ સુશાસનના લક્ષ્યોને પ્રાપ્ત કરવા લાગાવ્યો.

જનેકેન્દ્રિત નીતિઓ

• વાજપેયીએ પોતાના વિપક્ષીય નેતાના રૂપમાં સંસદીય કાર્યકાળમાં લોકતાંત્રિક સંસ્થાઓની રચનાત્મક આલોચના માટે પ્લેટફોર્મનો ઉપયોગ કર્યો. પીએમના કાર્યકાળમાં વાજબી અનેક જનકેન્દ્રિત નીતિને અપનાવી અને ખેડૂત ક્રેડિટ કાર્ડ, પીએમ ગ્રામ સડક યોજના, નદીઓને જોડવા, રાષ્ટ્રીય ગ્રામ આરોગ્ય કાર્યક્રમ, સર્વ શિક્ષણ અભિયાન યોજનાઓ સામેલ કરી. જેની દૂરગામી અસરો જોવા મળી. કશ્મીર અને પાકિસ્તાનના કિસ્સામાં પણ કશ્મીર સમસ્યાના ઉકેલ માટે તેમની ‘ઈંસાનિયત, જમ્હૂરિયત અને કશ્મીરિયત’નો સિદ્ધાંત પણ તેમના સુશાસનના સિદ્ધાંતો જ છે. તેમનું વક્તવ્ય “તમે મિત્રો બદલી શકો છો, પરંતુ પડોશી નહિ.” આજે પણ ભારતીય વિદેશ નીતિની દિશા પ્રદાન કરે છે.
• ઈ.સ.1998માં કારગિલ યુદ્ધમાં તેમની નીતિને જ પાકિસ્તાનની આંતરરાષ્ટ્રીય મંચ પર એકલી કરી હતી.વાજપેયીની ઘણી બધી જરૂરિયાતો આજે પણ ઘણી યોજનાઓમાં અપનાવવામાં આવે છે. નદીઓને જોડવાનો પ્રસ્તાવ હાલમાં જ કેન બેતવા નદી પ્રોજેક્ટમાં લાગુ કરવામાં આવ્યો છે. તેમના આપેલા મંત્ર આજે પણ લાગુ કરવામાં આવે છે, જથી લોકોને લાભ લેવામાં સરળતા રહે. સુશાસન દિવસ પર ભૂતપૂર્વ વડાપ્રધાનને યાદ કરવામાં આવે છે.
• ગુડ ગવર્નેન્સ ડેના અવસરે લોકો અટલ બિહારી વાજપેયીને યાદ કરીને તેમને શ્રદ્ધાંજલિ આપે છે. આ દિવસે તેમને યાદ કરીને તેમના દ્વારા કરવામાં આવેલા કામ વિશે વાત કરવામાં આવે છે.અલગ-અલગ જગ્યાઓ પર સેમિનારનું આયોજન પણ થાય છે. સેમિનાર મારફતે લોકો તેમના દ્વારા કરવામાં આવેલા કાર્યો વિશે વિસ્તારથી જણાવે છે. વર્ષ 2018માં ભૂતપૂર્વ વડાપ્રધાનનું અવસાન થયું હતું.