વિરંગના દુર્ગાવતી ટાઇગર રિઝર્વ – મધ્યપ્રદેશ 

• વિરંગના દુર્ગાવતી ટાઇગર રિઝર્વની સ્થાપના વર્ષ 2023 માં ભારતના મધ્યપ્રદેશમાં નર્મદા નદીના કિનારે સ્થિત 54 મા ટાઇગર રિઝર્વ તરીકે સ્થાપિત.
• આ ટાઇગર રિઝર્વ મધ્યપ્રદેશનાં ડમોહ અને સાગર જિલ્લાઓમાં વિસ્તરેલ છે.
• આ ટાઇગર રિઝર્વ કુલ 2,339 ચોરસ કિલોમીટર ક્ષેત્રફળ ધરાવે છે. (કોર ઝોન 1,414 ચોરસ કિલોમીટર અને બફર ઝોન 925 ચોરસ કિલોમીટર.
• વિરંગના દુર્ગાવતી ટાઇગર રિઝર્વમાં મુખ્યત્વે વાઘ, ચિત્તલ, સંભર, નીલગાય, જંગલી શ્વાન અને વિવિધ પક્ષીઓ.
• વનસ્પતિમાં સાગ, સાલ, બાંસ અને અન્ય વૃક્ષોનો સમાવેશ.
• આ રિઝર્વમાં પુરાતન શિલાઓ અને ગૂફાઓ છે, જેમાં પ્રાચીન ચિત્રો છે. દુર્ગાવતીની વીર ગાથા સાથે સંકળાયેલ સ્થળો છે.
• પ્રવાસીઓ માટે સફારી અને બર્ડ વોચિંગ, ટૂંકી અને લાંબી વોકિંગ ટ્રેઇલ્સ પણ છે.
• વન્યપ્રાણીઓના સંરક્ષણ અને પ્રકૃતિ જાગૃતિ માટે ખાસ કાર્યક્રમો સરકાર દ્વારા કરવામાં આવે છે. આ ઉપરાંત વિદ્યાર્થીઓ અને સંશોધકો માટે પર્યાવરણ શિક્ષણ કેન્દ્ર પણ અહીં છે.
• ફરવા માટે ઓક્ટોબરથી જૂન મહિના સુધી પ્રવાસન માટે શ્રેષ્ઠ સમય ગણાય છે.
• મધ્ય પ્રદેશમાં આવેલ ખજુરાહો એરપોર્ટ પરથી વિરંગના દુર્ગાવતી ટાઇગર રિઝર્વ સુધી જઈ શકાય છે. તથા નજીકના રેલ્વે સ્ટેશનમાં ડમોહ અને સાગર રેલ્વે સ્ટેશનથી વિરંગના દુર્ગાવતી ટાઇગર રિઝર્વ જઈ શકાય છે.
• નર્મદા નદીની સુંદરતાને માણવા માટે શ્રેષ્ઠ સ્થળ તથા જૈવવિવિધતાને માણવા અને પર્યાવરણ જાગૃતિ માટે ઉત્તમ સ્થળ છે.
• વિરંગના દુર્ગાવતી ટાઇગર રિઝર્વ ભારતના પર્યાવરણ અને પર્યટન માટે એક અમૂલ્ય ઉમેરો છે.