GSSSB | Horticulture Assistant Livestock Inspector Junior Inspector Assistant Librarian...
Last Updated :07, Jul 2025
અનુસ્વાર અથવા અનુનાસિક :-
સંયુક્ત અક્ષર :-
દા.ત.
ક + ષ = ક્ષ
જ + ઝ =જ્ઞ
વિસર્ગ :
-----------------------------
આ અક્ષરમેળ છંદનાં પેટા પ્રકારો નીચે મુજબ છે.
અમારી યાત્રા આ વિશતી હવે નામ વિંણના નર્યા આશ્વર્યોમાં, પરિચય વિનાની પૃથિવીમાં. |
ગયાં વર્ષો તે તો ખબર ન રહી કેમ જ ગયાં ! ગયાં સ્વપ્નોલ્લાસે, મૃદુ કરુણ હાસે વિરમિયાં ! |
ભુરો ભાસ્યો ઝાંખો, દૂરથી ધુમસે પહાડ સરખો, નદી વચ્ચે ઊભો, નિરભયપણે એક સરખો. |
હવે સંકેલાતું સકલ મુજ અસ્તિત્વ મનમાં, હું અર્ધો જીવું છું, સ્મરણ મહીં, અર્ધો સપનામાં |
પ્રભો અંતર્યામી જીવન જીવના દીન શરણા. |
ઉનાળાનો લાંબો દિવસ વહતો મંથર ગતિ. |
મને એ ચક્ષુમાં પ્રભુ! જગત તીર્થોત્તમ મળ્યું. |
હણો ના પાણીને! દ્વિગુણ બનશે પાપ જગના! લડો પાપી સામે વિમળ દિલના ગુપ્ત બળથી. |
અરે મારી ભોળી શિશુક કવિતાને હજી નથી. મળ્યું એનું સાચું ધ્રુવપદ, ભમે આજ અટુલી. |
ઠરી મારી આંખો કબીરવડ તુંને નીરખીને. |
બપોરી વેળાનું હરિતવરણું ખેતર ચડયું. |
મને બોલાવે ઓ ગિરિવર તણાં મીનનશખરો. |
ભમ્યો તીર્થે તીર્થે ધરી ઉર મનીષા દરશની. |
કદી મારી પાસે વન વન તણાં હોત કુસુમો. |
હજી તારી કાયા, મુજ નયન સામે ઝળહળે. |
અમારા એ દાદા, વિપુલ વડના ઝુંડ સરખા. વિશાળી છાયાએ સકલ અમ સંતાપ હરતા. |
ગયા દાદા વ્હાલા, પ્રતિનિધિ ગઈ પેઢી ભરના! ગળ્યો કાળાબ્ધિના જળમહીં મહાડુંગર ગળ્યો! |
ભૂરો ભાસ્યો ઝાંખો, દૂરથી ઘુમસે મ્હાડ સરખો, નદી વચ્ચે ઊભો, નિરભયપણે એક સરખો. |
નમું છું વંદું છું વિમલમુખ સ્વામી જગતના. |
પ્રભો તું આદિ છે, શુચિ પુરુષ પુરાણ તું જ છે. |
તું હીણો હું છું તો, તુજ દરસનાં દાન દઈજા. |
---------❌------------------❌---------
પૂછે રોગી : 'મુજ પતિતની પાસ ઓ આવનારા ! આહી તારાં પુનિત પગલાં કેમ થાયે, દયાળા ?' |
ઝાંખી ભૂરાં ગિરિ ઉપરનાં એકથી એક શૃંગ વર્ષાકાલે જલપિજલના હોય જાણે તરંગ. |
આવ્યા એવા તરત સરકી જાય ઝાંખા બપોર ઊભી વાટે બધી ખટમીઠી બોરડી ચાખી છોરાં |
મે ગ્રંથોમાં જીવન પથના સૂચનો ખોળી જોયા, ને તીર્થોના મમલન જળમાં હાડકા બોળી જોયા. |
અંધારામાં ઘુતિકિરણ એકાય પામવાને મંદિરોના પથ્થર પુતળા ખૂબ ઢંઢોળી જોયા. |
હા! શબ્દો આ સરલ સરખા મર્મને તીવ્ર ભેદો, ગર્ભાત્માને સ્ફૂરિત કરતા ધૈર્યને છેક છેદે. |
લાંબા છે જ્યાં દિન પ્રિય સખી! રાત્રિયે દીર્ઘ તેવી, આ ઐશ્વર્ય પ્રણય સુખની હાય! આશા જ કેવી. |
આઘે ઊભા તટધૂમસ જેમાં દ્રુમો નીંદ સેવે, વચ્ચે સ્વપ્ને મૃદુ, મલકતાં શાંત રેવા સુહાવે. |
આલેખાયું હૃદયપટમાં ચિત્ર વ્હાલી તું છે, અંગોમાંથી જીવન સઘળું ત્યાં જ આવી રહ્યું છે. |
હૈયે ચાંપી બહુ વખત જેનો કર્યો પાછ પ્રીતે, રે સંબંધો મરણ પછીએના છૂટે કોઈ રીતે. |
માથે મ્હેલી શરદ શશિની ગોરસી ઘેલી ઘેલી, પૂર્ણિમામાં પ્રકૃત્તિ રમતી ગૌર ગોવાલણી શી ! |
ઝાંખા ભૂરાં ગિરિ ઉપરના એકથી એક શૃંગ, વર્ષાકલે જલધિજલના હોય જાણે તરંગ. |
બેસી ખાટે પિયરઘરમાં જિંદગી જોઈ સારી. |
રે પંખીડા સુખથી ચણજો, ગીત વા કાંઈ ગાજો. |
કાપી કાપી ફરી ફરી અરે! કાતળી શેલડીની. |
ધીમે ઊઠી શિથિલ કરને નેત્રની પાસ રાખી. |
ખૂંચી તીણી સજલ દંગમાં કાચ કેરી કણિકા, ઊપાડેલાં ડગ ઉપર શા લોહ કેરા મણિકા. |
રે રે ! શ્રદ્ધા ગત થઈ પછી કોઈ કાળે ન આવે, લાગ્યા પાને વિસરી શકવા કાંઈ સામથ્ર્ય ના છે. |
દાદી વાંકી, રસિક કરતી ગોષ્ઠિથી બાળ રાજી. |
વિશ્વ વ્યાપે વિમલ વિપુલા તેજના પુંજ ત્હારા. |
---------❌------------------❌---------
પ્રભો ! છલકતા દયા-પ્રણય-શાંતિના સાગરો, અને જગ બળ્યુંઝળ્યું તહિં ઠરે, હરે દુઃખ તું. |
ન રૂપરમણી, ન કોમળ કળાભરી કામિની, નહીં સુરભિવંત, રંગરસિયેણ, તું પદ્મિની |
સહસ્ત્ર શત ઘોડલા અગમ પ્રાન્તથી નીકળ્યા, અફાટ જલધિ પરે અહમ પાણીપન્થા ચડ્યા. |
ધમાલ ન કરો, ન લો સ્મરણ કાજ ચિહ્ને કશું, રહ્યું વિકસતું જ અંત સુધી જેહ સૌન્દર્ય તે |
ન દાહ સળગે અને જિગર ખાક ના થાય છે ન અન્ય વહને ન અન્ય નયને ઠરે નેત્ર આ. |
મને મરણ જો મળે સુભગ રાષ્ટ્રવેદી પરે, કિશોર વયને ઉભો ઉર ઉગાડને ઉંબરે |
ભલે નયનથી રહે સુદૂર તે છતાં રે પ્રિય ! સદાય તવ સ્થાન છે હૃદયના મયૂરાસને |
તને મુજ નિમંત્રણો પ્રણયપૂર્ણ છે નિત્યના, રહ્યો છું પ્રભુ ! વાટ જોઈ તુજ હું ઘણા વર્ષથી |
ઉષાના આનંદે મુખકમલ તારું વિકસજો ! કુમારી કાયા આ હરિ તણું સુધાધામ બનજો. |
બચેલી જે થોડી શરીર તણી રેખાકૃતિ ઝીણી વળાવી તે આવ્યા ફૂલ સરખી ફોરી જનનીને. |
અષાઢી રાતોના રિમઝિમ બધા ગીત ફણગે, તમારા આછેરા કુમકુમ ડગે સ્તબ્ધ ફળિયે. |
ઉનાળો આવ્યો આ ધસમસ મહાપુર સરખો, ઉનાળો આવ્યો સ્વર્ણિમ નભ ધરામાં ઝળકતો. |
ધમાલ ન કરો, જરાય નહિ નેન ભીનાં થશો. |
ખુમારી નવનો તણી, ગરવ ઉચ્ચતા ડોકની. |
મને શિશુ તણી ગમે સરળ સૃષ્ટિ સ્નેહેભરી. |
ઘડી બ પડી જે મળી નયનવારિ થંભો જરા. |
છતાંય દિલ તો ચહે તન યુવાનની તાજગી. |
નહીં સ્વજન તે બધાં, સ્વજન એકલી તું હતી. |
---------❌------------------❌---------
રાજાના દરબારમાં રસિકડી મેં બીન છેડી અને તે તારા ઠમકારથી સકળના ચોરી લીધા ચિત્તને |
એ મૂક્યું વન, એ મૂક્યાં જન, ઘણે વર્ષે મળ્યાં જે ક્ષણ |
મૂક્યા ડુંગરને નદી, વતનનાં એ કોતરો ખેતર. |
જેવો કો નભતારલો ગરી જતો અંધારમાં પાથરી ઝીણી પાતળી તેજ પિચ્છકલગી દૃષ્ટિ પટે ના પડે. |
સ્નેહી, સ્નેહ તણો અનાદર કહે શી રીથતી હું સહુ? આંબલી ઊછરેલ કેવલ રહું શાંથી નિરાધાર હું? |
અંધારું થયું પાતળું નભ વિશે, તારાઘુતિ નીતરી, વીણા તાલ મૃદંગ રાગ તરીને, કાને પડે આ ઘડી. |
ઊગે છે સવિતા નામે સળગતો ને આંહી આ ભૂ પટે, શોષાયે, પીગળે, બળે, હિંમતણા મોટા થરોના થરો. |
ઊગે છે નંભસૂર્ય ગાઢ જગના અંધારને ભેદવા. |
ના તારો અપરાધ આમ ત્યજવા જેવો લગારે થયો. |
તેનો સેવનકાજ સંગ વસવા મારે જવું સર્વથા, |
ચિંતા અંતરની દઈ દયિતને સંગી થવા ઈચ્છવું. |
દોને અક્ષર બે લખી, મુજ બને શી વાણી સત્યાન્વિતા! |
હીરાની કણિકા સમાન ઝળકે તારા ઝગારે ગ્રહો. |
નોંધ : અહીં આ ભાગ પૂરો, આ ભાગમાં 4 છંદની માહીતી આપવામાં આવેલ છે. બાકીનું આગળના "ભાગ-3" માં.
---------❌------------------❌---------
Comments (0)